In de meeste gevallen zal de verzorging op een bed plaatsvinden. Familie kan hierbij actief een rol spelen, bijvoorbeeld door met zorg iemands kleren uit te trekken of met liefde je dierbare te wassen. Maar alleen al het aanwezig zijn kan troost bieden; in alle geven wij de nabestaande de gelegenheid geven daarin zelf een keus te maken.

De eerste 36 uur na een overlijden koelt het lichaam langzaam af en zal het ook langzaam gaan verstijven. Tot 72 uur zal het lichaam verder verstijven, daarna wordt het weer slap. Er doen veel enge verhalen de ronde dat armen en benen moeten worden gebroken, als iemand al verstijfd is. Daar is niets van waar! Om iemand aan te kleden moeten in ieder geval de armen soepel zijn. Door armen na verstijving langzaam te bewegen richting het hoofd, wordt de verstijving opgeheven. Dit kan voor nabestaanden wel even vervelend zijn om te zien, ook al wordt het voorzichtig gedaan. Misschien is het dan goed dat over te laten aan de verzorger. Het kan zijn dat de spieren wat kraken, net als bij een levende mens die zich eens lekker uitrekt. Ook kan men er voor kiezen om pas te komen helpen met het verzorgen als bijvoorbeeld vader zijn ondergoed aan heeft.

Na het intreden van de dood stopt de bloedcirculatie en zal het bloed langzaam door de aderen naar het laagste punt zakken. Als iemand op bed ligt, is dat goed te zien o.a. op de rug, die dan donkerrood is gekleurd. Veel nabestaanden schrikken hiervan, maar het is een normaal verschijnsel.

Voordat men gaat beginnen met verzorgen, worden wondjes verzorgd en slangetjes, catheter enz. verwijderd. En is het goed om alles wat men nodig zou kunnen hebben klaar te zetten, zodat men niet elke keer weg hoeft te lopen om iets te pakken. Denk hierbij aan kleding van de overledene, handdoeken en washandjes.

De verzorging
De bovenkleding wordt als eerste uitgetrokken, waarna iemands gezicht, handen en bovenlichaam wordt gewassen; denk ook aan het eventueel plaatsen van een gebit. Wassen mag zoals nabestaanden dat zelf willen. Wij gebruiken hiervoor een wasmousse of wascreme welke de huid niet uitdroogt. Geef aan wat u zelf wilt doen: moeder wassen of misschien liever afdrogen, bijvoorbeeld samen met een zus, met op de achtergrond iemand als ondersteuning.

Bij mannen zal vòòr het wassen misschien nog moeten worden geschoren. Belangrijk is hierbij dat wordt gekozen voor een elektrisch scheerapparaat. Omdat na een overlijden bloed niet meer kan stollen, zal zelfs de bloeding uit zeer kleine wondjes moeilijk te stoppen zijn. Een elektrisch scheerapparaat is dan veiliger, dan nat scheren.

Nadat het bovenlichaam is gewassen, kan men eerst de bovenkleding aan doen, bijvoorbeeld een hempje of shirt. Voor vrouwen kan dat ook een BH zijn, maar dat is niet noodzakelijk. Door het kleden van het bovenlichaam ligt iemand er tijdens het vervolg van de laatste verzorging dan niet meer zo bloot bij. Hierna wordt de onderkleding uitgetrokken en kan het onderlichaam worden wassen.

Veel mensen denken nog dat de anus met vette watten moet worden opgestopt. Inmiddels is dat achterhaald. Het plaatsen van incontinentiemateriaal is voldoende, zodat urine of ontlasting die nog vrij zou kunnen komen, wordt opgevangen.
Na het wassen kan iemand worden ingesmeerd met bodylotion. Gebruik bijvoorbeeld wat uw dierbare zelf prettig vond. U bepaalt zelf wat voor hem of haar belangrijk is; alles is mogelijk.
Als dat de dikke sokken voor moeder zijn, omdat ze altijd koude voeten had, doe die dan aan!

Extra aandacht
Voor het sluiten van de ogen gebruiken we een soort lensje. Deze is een beetje bol en wordt onder het ooglid geplaats en behoud de natuurlijke vorm van de ogen.

De mond kan met een kinsteun worden gesloten maar dit zal zichtbaar zijn. Wij kiezen er bewust voor om de mond door middel van een hechting via binnenzijde van de mond te sluiten. De mond zal dan dicht blijven. Hierbij kan het heel belangrijk voor u zijn inspraak te hebben in de keuze.

Kleding
Tegenwoordig wordt meestal de kleding gekozen waarvoor de overledene een voorkeur had. Voor de één kan dat een driedelig kostuum zijn, voor de ander een spijkerbroek of een vlotte jurk. Er bestaan geen regels voor wat iemand na een overlijden moet dragen. Maar het wordt wel vanzelfsprekend gevonden dat men tijdens de laatste verzorging ondergoed aan trekt.
Is iemand gekleed, dan kan nog aandacht worden besteed aan het dragen van sieraden en de verzorging van haren en nagels.